Astrantia 'Roma'                      Agastache 'Fleur'                       Aruncus 'Ulf'

 

ACHILLEA. Duizendblad. Tja, Achillea‘s, wat moet ik daar nou van zeggen? Onmisbaar, ja, dat zijn ze zeker, deze zomerbloeiende platschermen, maar ik krijg er steeds meer problemen mee. Niet vanuit het oogpunt van esthetiek, dat zeker niet, maar vanuit mijn vak als kweker: ze willen niet meer groeien hier, terwijl ze toch zo houden van arme grond in de volle zon. Ik denk dat ze “vermeerderingsziek” geworden zijn: steeds weer scheuren en stekken, geen vers bloed op zijn tijd, dat nekt ze op den duur. We hebben hetzelfde gezien bij Phloxen en Delphiniums. We houden er eentjeaan, die het nog wel goed doet.
Scheur ze in ieder geval geregeld: elk jaar als het kan, en dan altijd in het voorjaar. Welke leeft er nu eigenlijk het langst? is een geregeld gestelde vraag: wisten we het maar, dat is sterk afhankelijk van de grondsoort. Plant ze toch maar, geen tuin kan zonder! Keuze is er dus volop. Let altijd wél op zaailingen, die te herkennen zijn aan hun groenere en grovere blad, en natuurlijk aan hun bloemkleur, die altijd inferieur is aan die van de oorspronkelijke plant.
 

‘Credo‘ is een bekend soort van Ernst Pagels, beroemd Duits kweker. Zijn credo, of eigenlijk dus hier ‘Credo‘ is bleekgeel en wordt ongeveer 120 cm hoog.Een lange inleiding met weinig concreets, helaas, ik kan ze niet beter voordoen dan dat ze hier zijn.
€ 2,50

 

 

ACONITUM. Monnikskap. Knolvormende vaste planten van een grote giftigheid, verkrijgbaar in en groot aantal soorten en cv‘s, die eigenlijk toch wel heel veel op elkaar lijken, hoe je ook bekijkt. Onthoud maar, dat er zomer- en najaarsbloeiers zijn en nog een paar afwijkende in een andere kleur. Vooral de herfstbloeiers zijn buitengewoon nuttig om de late herfst nog wat kleur te geven, b.v. in combinatie met Actaea‘s, kleinbloemige Asters e.a. Alle Aconitums zijn goede schaduwplanten voor humeuze, niet te droge grond, en we kunnen er ook nog uitstekend van snijden. De knollen moeten in het vroege voorjaar, bij het uitlopen, geregeld gescheurd wordenom te voorkomen, dat ze elkaar zullen gaan verdringen met als gevolg dat de knollen te klein blijven om bloeibaar te zijn. Er gebeurt niet veel meer in dit geslacht, maar wat zouden we nog moeten wensen na A. ‘Pink Sensation‘? Ja toch iets: een grootbloemige en vooral langlevende klimmer, die het in ons klimaat goed wil doen. Alles dat van Mount Omei in China komt, zou in aanmerking komen, en als de gemiddelde temperatuur blijft stijgen, dan zullen we steeds meer planten uit dat plantenparadijs hier kunnenzien. Het sortiment:
 

carmichaelii‘Arendsii‘ bloeit heel laat, vanaf september zien we de grote paarsblauwe bloemen in korte aren verschijnen. Daarvoor is er al het glimmend donkergroene blad, dat het hele seizoen mooi blijft. Hoogte ongeveer 100cm. Er is een aantal nieuwe selecties, die in het voorjaar roodbruin uitlopen.
€ 2,50

napellus ‘Schneewitchen‘ is de vaak geziene witte Monnikskap,die in de knop groenig is. Tot 100 cm hoog, bloeiend in juni. Goed voor een donker hoekje, in combinatie met andere witbloeiende, een opvallende cv.
€ 2,50

napellus ‘Pink Sensation‘ is inderdaad sensationeel ( voor een Aconitum): hij is echt roze, niet van dat vieze slappe bleekroze, maar mooi verzadigd lichtroze. Aan te raden! Kwekersrechtelijk beschermd.. Hoogte 120 cm.
€ 3,50

napellus ‘Stainless Steel‘ is een Nederlandse selectie met, inderdaad, licht grijzigblauwe bloemen in vrij smalle aren. Bijzondere kleur,maar niet erg sterkgroeiend. Licht op in de schaduw. Hoogte ongeveer 100 cm, zomerbloeiend. Niet altijd leverbaaar, om de een of andere reden schaars.
€ 3,00

septentionale ‘Ivorine‘ bloeit vroeg in het voorjaar, in mei, met ivoorwitte bloemetjes boven goed gevormd donkergroen blad. Hoogte 80 cm op z‘n meest. Simpel en effectief.
€ 2,50

Er zijn ook klimmende c.q. slingerende Aconitums, die meer voor de verzamelaar bestemd zijn: de bloemen zijn, eufemistisch uitgedrukt, aan de kleine kant en weinig krachtig van kleur ( dus bijna niet te zien zo klein, en slap lilablauw van kleur). Alleen Aconitum sp. Omei, waarschijnlijk A. vilmorinianum, is de moeite waard met zijn roodpaarse grote bloemen, maar wie kan hem in ons klimaat tot volle wasdom kweken? Dan wordt hij wel 5 m hoog. Deze heet nu ‘Red Wine‘, maar helaas, onkweekbaar, of liever gezegd, het schiet niet op en hij gaat meestal gewoon dood. Lees over de klimmende soorten in dat onmisbare boek “The Explorers Garden” van Dan Hinkley, waarin aan dit onderwerp een heel hoofdstuk gewijd is. Onze ervaringen met de klimmers zijn niet geweldig, ik vind ze erg kortlevend, kleinbloemig en vaak bijna onzichtbaar, behalve dan voor de echte liefhebber.

 

ACTAEA. Zie Cimicifuga, eigenlijk mag het niet, maar de weerstand om Cimicifuga‘s nu Actaea‘s te moeten noemen is zo groot, dat we overstag zijn gegaan. Officieel hebben we nu 5 jaar gekregen om u de naam Actaea door de str… te duwen, in de catalogus 2014-2015 moet het zijn beslag krijgen. Tot dan Cimicifuga dus. Om de verwarring nog eventjes aan te wakkeren, blijft er toch nog één soort ongewijzigd Actaea:
 

alba syn. A. pachypoda, is het soort waarvan de bloemen klein zijn in vergelijking met die van de Cimicifuga’s, hier draait het om de bessen: hét grote uiterlijke verschil tussen Actaea en Cimicifuga zit hem in de vruchten: resp. vlezige bessen en droge zaaddozen. Actaea alba heeft vrij korte, witte bloemaren, die gevolgd worden door prachtige witte bessen met een rood oogje, zittend aan dikke rode steeltjes: “doll’s eyes” worden ze wel genoemd. Groenbladig, hoogte 80 cm, sterk afhankelijk van de hoeveelheid vocht in de bodem. Voor een mooie plek in de schaduw, vooral niet te droog. Een prachtige nieuwe selectie is:
€ 3,50

alba ‘Misty Blue’ van Mount Cuba Gardens in de USA heeft echt prachtig blauwgrijs-zilvergrijs blad. Groeit net zo goed als voorgaande, maar die hoef je niet meer als je deze gezien hebt. Superselectie, een van de hoogst gewaardeerde planten op de Chelsea Show van 2011.Ook de prachtige lichtroze Porteranthus (Gillenia) ‘Pink Profusion’ komt van de zelfde Mount Cuba Gardens.
€ 4,50

AGAPANTHUS. Kaapse Lelie. Kuipplanten par excellence, dat zijn ze, helemaal herinnerend aan buitenplaatsen met oranjerieën, knipmessend en dociel, zo niet slaafs tuinpersoneel, en daarom tegenwoordig weer zo geliefd? Het is ook leuk om ze te verzamelen, de keuze is heel groot en het gaat snel, in het begin althans. Dat er meer belangstelling voor gekomen is, blijkt wel uit hetverschijnen van twee boeken over Agapanthus en vergeet niet de jaarlijkse Agapanthusdagen in juli op Kasteel Rosendael bij Arnhem, waar veel mensen op af komen.
De cultuur van Agapanthus is eenvoudig: ga er maar van uit, dat ze in Nederland niet betrouwbaar winterhard zijn, wat er ook beweerd wordt: misschien in Zeeland ja, op of een wel heel beschutte, ommuurde tuin in de stad ergens in het westen van het land, ja daar zullen ze het wel overleven, maar een achteloos achtergelaten plant in een pot gaat gewoon dood. Plant ze daarom in een mooie, echte c.q. niet-plastic pot, niet te ruim, ze mogen er niet in zwemmen. Geef in het begin van het jaar weinig water, en geef steeds meer naarmate de zomer vordert, een beetje vloeibare mest op zijn tijd, veel zon en ze zullen het uitstekend doen. In de laatste week van oktober naar binnen, op een vorstvrije, koele plek en tot eind februari geen water meer geven. In de loop van april langzaam wennen aan buiten, beetje water geven, en dan half mei, na de IJsheiligen, naar buiten, eerst een paar dagen in de schaduw en dan in de zon. Om het jaar naar een grotere pot verplanten. Koop altijd planten bij een betrouwbare kweker, en niet ergens op een tuinbeurs zo‘n afgematte uitgemolken droge pol!
Literatuur: er zijn dus twee boeken uitgekomen, eentje voor de gewone liefhebber en eentje voor de echte diehard. De eerste is “Agapanthus”, geschreven door Hanneke van Dijk, verschenen bij Terra, ISBN 90 5897 177 5, en het tweede heet “Agapanthus, a revision of the genus”, door Wim Snoeijer, ISBN 0 88192 631 0. Verder is er nog een leuk klein boekje: “Grow Agapanthus”geschreven door Graham Duncan , in de Kirstenbosch Gardening Series, ISBN 1-919684-14-X. Een mooi artikel met duidelijke foto‘s in “The Garden”, augustus 2005.
Het sortiment dat wij aanbieden is altijd sterk afhankelijk van welke planten we in het voorjaar zullen gaan delen, en dat is ieder jaar –ook voor ons- weer een verrassing. In ieder geval zullen we hebben:

‘Bicton Bluebell’ moet eigenlijk ‘Bicton Bell’ heten, en het is een hybride met A. inapertus bloed, dus met lange, iets afhangende bloemen, hier in het paarsblauw. Bladverliezend.
€ 5,00

‘Black Magic’ is absoluut de allerdonkerste die ik gezien heb; zwart mag je het eigenlijk niet noemen, maar in de knop is er weinig verschil mee te zien. Het is een A. inapertus type, dus met hangende, buisvormige bloemen. Hoogte 90 cm, lang doorbloeiend. Niet winterhard, moet vorstvrij en droog overwinterd worden. Nogal spectaculair en altijd het onderwerp van veel belangstelling: “is hij nu echt zwart?” Hopelijk in 2012 de eerste leverbaar.
€ 10,00

`Bressingham Blue` is een wat kleinere diep donkerblauwe, met A. inapertus bloed, waardoor de bloemen in de tros iets afhangen. Betrouwbare selectie, die al jaren uitgeplant staat hier, zonder afdekken en alle winters tot dusver overlevend.Hoogte 60 tot 70 cm. Nu, begin februari 2012, vriest het opeens en volkomen onverwacht, behoorlijk streng: we hebben deze en ‘Midnight Star’ een dikke laag droog blad gegeven, en nu maar afwachten! Weer leverbaar in 2013.
€ 4,00

‘Early Blue’ is voor iedereen die gewoon een goede, rijkbloeiende Agapanthus hebben wil: midblauw, rijkbloeiend, 80 cm hoog. Grote planten.
€ 6,00

‘Flore Pleno’ is iets voor de verzamelaar die alles al heeft: een gevuldbloemige in lichtblauw. Niet heel mooi, wel bijzonder.
€ 5,00

inapertus heeft vele rechte en lange bloemstelen, met hangende buisvormige bloemen in allerlei tinten blauw, wit en lilarozig, tot diep bijna zwart paarsblauw, de laatste is de beroemde vorm ‘Graskop‘. Bladverliezend, met de wortelstokken op de grond liggend, een karakteristieke eigenschap. Wij zullen ook de komende jaren weer een aantal cv‘s hiervan te koop aanbieden, zoals mijn ‘Moody Blues‘en ‘Silvery Moon‘, beide met heel rechte en lange stelen, met aan het eind daarvan grote koppen blauwe bloemen,resp. donker- en lichtblauw. Het mooie hiervan is, dat de knoppen van de nog dichte bloemen schuin omhoog staan, en de al open bloemen schuin omlaag hangen,heel sierlijk. Wanneer en hoeveel:? Altijd wel een paar leverbaar. Prijzen tussen
€ 5,00 en € 10,00.

inapertus subsp. pendulus in een goede selectie van Hans Kramer, met diep donkerblauwe buisvormige bloemen aan lange rechte stelen. Mooi hoor!
€ 7,50

inapertus ‘Long Tom’ is de altijd zeldzame witte vorm, met hangende buisvormige bloemen aan lange stelen; de bloemen komen goed boven het loof uit. Hoogte 100 cm. 
€ 7,50

‘Marchant’s New Hybrid’ van Graham Gough is een van die uitstekende nieuwigheden, tamelijk compact en donkerblauw, in een levendige en sprekende kleur. ‘Marchant’s Cobald Cracker’ is er ook zo een, ietsje donkerder. Deze laatste twee altijd beperkt leverbaar.
€ 9,00

‘Mercury’ is min of meer bladhoudend, met bloemen in een merkwaardige tint zilvergrijs, als kwik, vandaar de naam.
€ 7,50

‘Midnight Star‘ kennen we al wat langer als een van de betere diep donkerblauwe met grote bloemen. Altijd veel gevraagd, en terecht! Hoogte 80cm, doorsnede kop 15 cm. Heel goed winterhard, overleeft hier al meer dan 6 winters zonder bedekking! Net zo hard als ‘Bressingham Blue’. Overleefde de winter van 2012-2013 met 10 cm bedekking droog blad!
€ 4,50

‘Phantom’ heeft tweekleurige bloemen, wit met een heel lichtblauwe zoom,. Een flinke plant, probleemloos maar niet hard. Beperkt leverbaar.
€ 10,00

‘Sea Foam’ wordt beschouwd als de witte tegenhanger van ‘Purple Cloud’, dus groot en goed! Flinke plant, wel 120 cm hoog. Beperkt nog.
€ 6,00

`Silver Baby` is de kleine uitvoering van de beroemde `Phantom`, dus ook hier zien we tweekleurige bloemen, wit met lichtblauw. Hoogte 50 cm, vrij kleine bloemhoofdjes.
€ 5,00

‘White Heaven‘ is ook een grote dikke, met wintergroen breed blad, en hier met witte bloemen in grote ballen tot 25 cm doorsnede. Nieuw en heel goed.
€ 15,00

‘Windsor Grey‘ eindelijk, het heeft lang geduurd om van deze wonderschone grootbloemige materiaal te hebben. De naam zegt het al: de bloemen zijn licht grijzigblauw, mauvelilalichtblauw wellicht? Grote bollen op 100 cm lange stelen.Dikke planten!
€ 6,00

‘Yves Klein’ was een Franse kunstenaar, die zijn hele artistieke leven lang eigenlijk niet veel anders geschilderd heeft dan monochrome ultramarijnblauwe paneeltjes, in “IKB” , International Klein Blue, een kleur die hij patenteerde. De naar hem vernoemde Agapanthus heeft bij benadering die kleur. Een kleinblijvende met kleine bloemschermen, 60 cm maximaal.
€ 5,00

Zoals al gezegd, blijvener de komende jaren steeds meer nieuwe cv‘s bijkomen: het is gewoon heel erg leuk om goed bij te blijven en de allerlaatste te proberen.

 

AGASTACHE. Dropplant, Koreaanse Venkel, Anijsnetel: leuke namen allemaal, maar eigenlijk zijn ze allemaal fout; de letterlijke vertaling “Mooie Aar” geeft echter ook niet veel extra info. Het zijn Lipbloemen die van een zonnige, een met name in de winter droge plek houden. Ze hebben aromatisch blad. Wij houden wel van Agastaches, ondanks hun slechte eigenschap onze vaak zo natte winters niet te overleven, maar we gaan vooruit: een aantal van die nieuwe cv‘s doet het steeds beter. Hun goede kanten geven de doorslag: ze zijn zo dankbaar door hun rijke en langdurige bloei, hun vrolijke kleuren en hun aantrekkelijke aarvormige bloeiwijze; bovendien komen er heel veel vlinders en andere insecten op af. Na de bloei laten we alles staan, in de winter eten de kleine zangvogeltjes graag de zaden. De verleiding is groot om steeds weer nieuwe cv‘s te proberen, en al die grootbloemige met felle, sprekende kleuren zijn niet altijd winterhard, soms altijd niet. Let op uitzaaiers als A. rugosa met die dofblauwige, stoffige bloemen, en ook zijn witte variant is niet best, vuilwit is nog tamelijk lovend.Het sortiment:
 

‘Blackadder‘ is m.i. een echte verbetering van de al bestaande: helder blauwe bloemetjes, niet van dat futloze blauwige. De individuele bloemetjes komen uit donkere, bijna blauwzwart lijkende kelkblaadjes, de “pit” van de Agastache.. Een pittige cv. dus, steriel, lang levend –voor een Agastache, maar toch, de oudste planten staan nu al bijna 15 jaar vast op dezelfde plek- en veel beter dan al die uitzaaiers. Hoogte tot wel 130 cm. Lang bloeiend. We hebben hem nu al heel wat jaren in cultuur, en hij wordt alleen maar beter, de oorspronkelijke planten uit 1998 leven nog steeds! Weliswaar een beetje mottig, maar toch. Eigen introductie.
€ 2,50

“Blauwe Sangria” is ook een eigen selectie, gevonden als zaailing uit de niet zo beste ‘Sangria’ in het lilaroze. Deze is dus blauw, zeer krachtig groeiend met brede, lange bloemaren in een aangename tint midblauw. Sterk geurend blad, en uitlopers vormend. Perfect winterhard hier, en tot 130 cm hoog. De naam is een werknaam, een definitieve wordt gezocht: suggesties zijn altijd welkom, het vinden van een goede, toepasselijke naam voor een plant valt niet altijd mee!
€ 2,50

‘Heatwave’ is donker paarsrood met een tamelijk brede,niet al te lange aar. Tot dusver goed hard hier en gemakkelijk groeiend. Tot 60 cm en natuurlijk volle zon.
€ 2,50

                                                                                                         

‘Kolibri’ van Brian Kabbes is een van de betere winterharde in een afwijkende kleur, dus niet blauw of wit. Hoe zal ik het omschrijven: een soort oranje waar ook wel een hint roze en een heel klein beetje lila in zit, al met al een aangename kleur aan een goed groeiende, opgaande, rijk vertakkende plant. Hoogte 80 cm, en tot dusver elke winter overlevend; NB: zandgrond hier!
€ 2,50

‘Linda‘ hebben we van Roger en-inderdaad- Linda Bastin uit Zuid Limburg. Een mooi, wat breder uitgroeiend struikje met warm lilapaarsigroze bloemen in slanke aartjes, in een heel andere tint, bijzonder! Hoogte 60 cm hier. Moeilijk te omschrijvenkleur. Behoorlijk vast, maar minder sterk dan ‘Blackadder‘. Maar je kunt deze 2 niet met elkaar vergelijken, de uitstraling is heel verschillend.
€ 2,50

‘Purple Haze‘ is een zuster zaailing van ‘Blackadder‘, alleen is deze paarsiglila en iets sprietiger; wel hebben ze beide van die lange aren. Sterk vertakt bovenin, 80 cm hoog. Eveneens steriel.
€ 2,50

‘Serpentine‘ was de eerste eigen cv. en is nog steeds goed, met zijn lange, tot wel 40 cm lange aren, die ietwat slingeren. Ook steriel. Breidt zich uit met ondergrondse uitlopers, iets wat je bij Agastaches niet vaak ziet. Hoogte tot 140 cm. Goed van kleur en vorm, en behoorlijk sterk. Mooi met oranje Heleniums.
€ 2,50

‘Summer Fiesta’ zag ik voor het eerst het afgelopen jaar, 2011,bij een collega, en ja, mooi hoor! Rijkbloeiend roodachtig, de meest rode die ik ken en/of goed vind. Lange aren met bloemen die een lange bloembuis hebben en daarom vér uitsteken naar buiten, een brede aar dus. Het is allemaal nog nieuw, dus over de winterhardheid kan ik nog niets zeggen, maar hij bloeit maanden achter elkaar. Hoogte 70 cm.
€ 2,50

‘Summer Glow’ uit dezelfde stal, bloeit aangenaam geel, okergeel komt dichter in de buurt. In de knop oranjegeel. Ook hier heb ik nog weinig praktische ervaringen mee, hij beviel me wel!
€ 2,50

 

AJUGA. Zenegroen – wat is een zene? Dat weet ik nu: Zene is een verbastering van het Latijnse “semper”, dat “altijd” betekent, en dat slaat weer op het wintergroene van de bladeren. Weer terug in het sortiment en dat komt vooral door de verschijning van een aantal gloednieuwe cv‘s, die er echt heel anders uitzien. Echt waar! En dat geldt wel heel in het bijzonder voor:
 

incisa uit Japan, met een totaal andere groeiwijze dan die van A. reptans, de bekende. Deze heeft opgaande stengels, dicht bebladerd, en het blad heeft wel iets weg van een kleinbladige Kirengeshoma. De bloemen staan in korte aren en zijn diepblauw en lang van lip. Deze plant heeft dat “Japanse”, een lastig te omschrijven eigenschap, die vooral met sierlijkheid en juiste proporties te maken heeft. Hoogte tot wel 40 cm, voor een plaats in de halfschaduw, niet te droog. Gevoelig voor een late nachtvorst! Er is een bontbladige, maar vergeet die maar, opvallend lelijk.
€ 3,00

 

ALLIUM. Ui, prei, knoflook, enz. Wat doet een Allium tussen de vaste planten? Bollen zijn het toch, maar er zijn uitzonderingen, zoals deze:
 

‘Summer Beauty’ is botanisch gezien een probleem, welke soort is het eigenlijk?, waarschijnlijk A. angulosum. Tuinesthetisch gezien is er geen enkel probleem om deze meer toe te passen: het is een heel langbloeiende ui met lilaroze ronde bolletjes van zo’n 4 tot 5 cm doorsnede , en met -voor een ui!- blad dat er het grootste deel van het jaar prima uitziet. Hoogte tot 40 cm. Heel mooi in combinatie met Calamintha en Sporobolus, Amsonia, etc. Heel onbekend helaas, verdient meer aandacht en kan ook nog veel hebben.
€ 3,00

 

ALOYSIA. Een klein geslacht, in de familie waartoe ook de Verbena behoort. Wij kweken één soort, en alleen om de wel zeer geurige bladeren:
 

triphylla de Citroenverbena. Een struik met langwerpig glimmend, maar erg ruw aanvoelend blad, dat heel sterk maar vooral heel erg heerlijk naar citroenen geurt. Bloemetjes zijn roziglila, volstrekt onaanzienlijk en mogen er wel uit. Wij gebruiken het blad van deze niet winterharde struik om thee van te zetten –verveinethee wordt dat in Frankrijk genoemd- maar vooral om een heerlijke saus bij vis van te maken. Hoogte 100 cm, vorstvrij overwinteren!
€ 3,00

 

ALTHAEA. Heemst, Marsh Mallow. Nauw verwant aan Alcea‘s en daarmee geregeld verwisseld, maar meestal overjarig en behoorlijk langlevend. Voeger werden uit de wortels, die een hoog slijmgehalte hebben, de bekende marsh mallows gemaakt, nu hoeft u daar niet meer bang voor te zijn, gelatine heeft de plaats van het slijm ingenomen.
Op zoek naar resistentie tegen de beruchte roest bij Stokrozen is er in Hongarije destijds onderzoek gedaan hiernaar, en in samenwerking met de DDR –een plek waaraan wij nog slechts ongaarne herinnerd willen worden- is er een groep hybriden ontstaan, die in het midden van de jaren tachtig op grote schaal daar vermeerderd werd. Het zijn langlevende kruisingen tussen Alcea rosea- de bekende Stokroos- en Althaea officinalis- de Heemst. Ze staan bekend als de “Haros- Serie”, en de bekendste daarvan zijn:
‘Parkallee‘ een forse struik, als een flinke Lavatera, met het zelfde soort harige blad en met zachtgele bloemen, die een gevuld hartje hebben, dat bestaat uit crêmegelige draadjes met een beetje rood erbij. De bloemen zijn zo‘n 6 cm in doorsnede en daarmee veel groter dan die van de wilde Heemst. Langbloeiend in zomer en herfst, tot 200 cm hoog. Een aanwinst! Er zijn er nog meer, zoals de lilaroze ‘Parkrondell‘, de zijigrozige ‘Parkfrieden‘ en de uit de cultuur verdwenen ‘Parktraum‘in cremeroze. W ij wachten nog op een in Zwitserland ontstane mutant indonker paarsrood! Allen zijn langlevend- voor een Stokroos-achtige. Alle
€ 2,50.

‘Poetry’ heeft donkerroze, gevulde bloemen, bij een hoogte van 150 cm.

Literatuur: een diepgravend artikel in “Gartenpraxis”, mei 2008 en in ‘The Plantsman”, 4-2007, waarin voor deze groep de naam xAlcalthaea suffrutescens wordt voorgesteld, maar zo‘n naam maakt weinig kans algemeen geaccepteerd te worden.
Er is ook nog een sierlijke kleinbloemige soort:
cannabina de Hennepbladige Heemst, de naam suggereert iets breeds en groots, maar dit is toch een heel fijne plant, in de betekenis van sierlijk en gracieus: dunne, stevige en toch buigzame, opgaande grijsgroene stelen met daaraan veel kleine, handvormig ingesneden grijziggroene blaadjes. Overal langs de steel verschijnen in de bladoksels de lichtroze stokroosbloemetjes met een donker hartje, aan een lang dun steeltje. Die bloemetjes zijn zo‘n 2,5 cm in doorsnede, losjes over de plant verdeeld; niet erg groot misschien, maar dat zou ook niet bij de schaal van de plant passen. Hoogte ongeveer 130 tot 150 cm. Voor volle zon, gemakkelijk. In midden Italië veel gezien in de berm.
€ 2,50

 

AMICIA. Een Vlinderbloemige met tropische uitstraling, als ik dat zo zeggen mag!
 

zygomeris maakt elk jaar weersterk opgaande stelen, met als bijzonderheid dat elke bladoksel omgeven is door 2 grote, halfronde lichtgroene “blazen”, waaruit de jonge bladeren te voorschijn komen. Bloemen klein, geel met bruine vlekjes. Tot 200 cm hoog, voor een beschutte warme plek in de zon. “Lush greenery”. Met veel succes toegepast in de “Exotic Garden” op Great Dixter.
€ 3,50

 

AMORPHA. Nu volgen 2 geslachten uitmuntende prairieplanten, Amorpha en Amsonia, van twee geheel verschillende families.Amorpha is pas sinds heel kort een heel kleinbeetje bekender aan het worden, het is een Vlinderbloemige uit Noord Amerika.
 

canescens Bastaardindigo, “Prairie Shoestring”,is een grijsbladig struikje/houtige vaste plant voor heel droge grond in de volle zon. Het blad is sterk geveerd zoals dat van Senna, en ook nog sterk behaard.In de zomer bloeit hij met langgerekte aren paarse bloemen die opvallend gele meeldraden hebben. Hoogte ongeveer 60 m. Wordt meer en meer toegepast in prairie beplantingen. Volle zon,droge grond. Hopelijk al in 2012 leverbaar!
€3,50

AMSONIA. “Bluestar”. Sterke en langlevende prairieplanten, die het hier lang uithouden: ik denk, dat mijn moerplant van Amsonia tabernaemontananu toch al meer dan 20 jaar jaar vaststaat! Scheuren of verplanten kun je hem allang niet meer, daarvoor is de wortelstok te groot, te hard en te diep wortelend geworden. Het zijn familieleden van de Vinca en dat is duidelijk te zien aan de typisch stervormige bloemetjes, kleiner dan die van de Maagdenpalm, maar met meer bij elkaar in het bloemhoofdje, en ze zijn ook blauw, een beetje van dat koele, soms ijsblauwe. Er zijn heel veel soorten bekend in de USA en die lijken ook nog behoorlijk op elkaar, alleen zijn er flinke verschillen in bladbreedte en hoogte. Met een soort of drie komen we al een heel eind in de gemiddelde tuin, maar ja, we willen altijd iets meer natuurlijk. Het zijn dus prairieplanten en dat betekent, dat ze van een plek in de volle zon houden, niet te opdringerige buren willen hebben en de grond moet voedzaam zijn en goed afwaterend; sommige soorten verdragen veel zomerdroogte. De nomenclatuur is nog steeds niet helemaal duidelijk, mij althans niet. Sortiment:

ciliata is nu wel duidelijk wat mij betreft: vrij laag, ongeveer 35 cm, met gewimperd donkergroen blad – de rand van het blad is bezet met haren- en met donkerblauwe bloemen, later dan de meeste andere. Een trage groeier, die niet altijd leverbaar is, maar het is wel een van de mooiere .In de handel wordt een andere aangeboden onder deze naam, een kleinere uitvoering van A. tabernaemontana, lijkt mij. € 3,50 Een nieuwe cv, A. ciliata ‘Spring Sky‘ staat nog steeds hoog op mijn verlanglijstje. Waarschijnlijk in 2013 voor het eerst leverbaar.
€ 5,00

hubrichtii , vaak zie je –onjuist- A. hubrechtii, doet het hier steeds beter, gelukkig: deze nog niet zo heel lang geleden ontdekte soort heeft naaldvormig smal blad, hoewel zaailingen wel wat variatie laten zien, dat in de herfst geel als een Larix verkleurt en dat blijft zo tot ver in de winter. Bloemen hemelsblauw, hoog 50 cm.
€ 3,00

latifolia gekregen van Wim Snoeijer, ja die van de Agapanthus, en hij had gelijk toen hij zei, dat dit een van de betere lage is, en goed donkerblauw van kleur. Bij ons 40 cm hoog, en relatief grootbloemig. Maakt als een van de weinige Amsonia‘s korte uitlopers. Laatbloeiend, enkele weken na A. tabernaemontana.
€ 3,00

tabernaemontana var. salicifoliais de bekendste, in juni bloeiende soort met langwerpig glimmend blad, als dat van de Wilg, Salix. Dit wordt een flinke struikachtige plant, bij ons wel 125 bij 125 cm ( na 20+ jaar vaststaan!), met blauwe bloemen, die uit zwartblauwe knoppen te voorschijn komen. Een opvallende plant tijdens zijn bloeitijd, daarna niet meer. Een variabel soort, met nogal wat variatie in de breedte van het blad, en mijn vermoeden is, dat de meeste in Nederland in omloop zijnde Amsonia‘s tot dit soort behoren.
€ 2,50

`Blue Ice` is een Amerikaanse hybride, waarschijnlijk tussen A. tabernaemontana en A. montana, maar hij overtreft zijn ouders verre in kleur, bloei e.v.a.! De plant wordt ongeveer 35 cm hoog, en heeft een overdaad aan donker lavendelblauwe bloemen, die veel helderder en levendiger van kleur zijn dan de andere Amsonia`s. Blad donkergroen, vrij smal. Vormt lage compacte bossen blauw in het late voorjaar.Een van de mooiere, en zeker een van de opvallendste.
€ 4,00

Literatuur: in “The Plantsman”, Part 2, juni 2005 staat een artikel, waarin de – soms kleine- verschillenverduidelijkt worden. Een goed artikel!

 
Amsonia tabernaemontana var. salicifolia                          

ANEMONE. Anemoon, Herfstanemoon, Japanse Anemoon. Een beetje ouderwets misschien toch, zeker de gevulde, en een beetje weinig flitsend? Ik vind van niet, hoewel, die lage ondergoedroze gevulde ‘Mont Rose‘, dat hoeft van mij ook weer niet. Aan de andere kant: kijk eens naar een grote pol ‘Honorine Jobert‘, hoe zij daar in het volle licht staat te bloeien, maanden achtereen; of de stevige, duidelijk afgebakende ‘Rosenschale‘, of de massaal bloeiende lage roodachtige ‘Splendens‘: onmisbaar allemaal! Ze worden tussen de 50 en 150 cm hoog en in een zachter klimaat dan het onze, zoals in Midden Frankrijk, worden ze heel groot. De meeste cv‘s komen uit het Frankrijk van net voor de eeuwwisseling –die naar de twintigste!- de Art Nouveau periode, waarin veel toegepaste kunst gemaakt werd waarin bloemmotieven verwerkt werden. Kijk b.v. naar het glaswerk van Daum en Gallé, daterend uit die tijd en afkomstig uit de zelfde streek, rond Nancy, waaruit ook Lemoine afkomstig is: hij is de kweker, die zoveel nieuwe Anemone cv‘s op de markt gebracht heeft.

Anemonen houden van een lichte plek: het zijn dus absoluut geen schaduwplanten. Ze zullen daar wel groeien, maar nauwelijks bloeien. Mediterraan hoeft nu ook weer niet, maar goed licht, behoorlijk wat zon doet ze bloeien. Plant ze ook niet laat in het najaar, scheur ze dan ook niet en dek ze in de eerste winter na het planten met wat stro als het streng gaat vriezen. Een beetje extra water in een droge zomer kan ook geen kwaad.
De groeikracht van de verschillende cv‘s is nogal verschillend: de cv. ‘Robustissima‘ kan behoorlijk woekeren en is daarom ook voor grote plekken in de halfschaduw zeer bruikbaar; de kleinere als ‘Eugenie‘ blijven meer op hun plaats.
In de tuinen zien we vrijwel alleen cv‘s, ontstaan uit het kruisen tussen drie soorten, A. hupehensis, A. tomentosa en A. vitifolia, en we verdelen deze kruisingen in 3 groepen:
1) Autumn Single Group: enkelbloemig, meestal 5 bloemblaadjes;
2) Autumn Elegans Group: halfgevuld, 6 tot 19 bloemblaadjes;
3) Autumn Double Group: gevuldbloemig, meer dan 20 bloemblaadjes.
Achter elke cv. naam staat tussen haakjes tot welke groep hij behoort. Ook is er een keuring geweest op kwaliteit, en we hebben alleen de beste opgenomen wat hun levensduur betreft. De kwaliteit geef ik hier aan met een *, hoe meer, hoe beter, v.z.v. bekend.
 

‘Honorine Jobert‘(1) *** blijft de meest geliefde enkele witte, altijd goed en altijd gevraagd. Uitbundige bloei van half augustus tot de eerste echte vorst eind oktober- begin november.
€ 3,50

‘Ouvertüre‘ (1)*** is een goed beoordeelde lichtroze, die als eerste bloeit, soms al vanaf half juli. Niet iedereen vindt dat leuk, zo vroeg al Herfstanemonen, maar aan de andere kant: het Anemonen seizoen wordt zo wel heel lang! En een tuin zonder deze Anemonen is niks. Hoogte ongeveer 80 cm, een stevige plant.
€ 3,50

‘Robustissima‘(1)*** is de bekende enkele lichtroze Herfstanemoon, die zo lekker snel groeit c.q. op geschikte plaatsen woekert. Een goed soort voor beginners, dat altijd hoog gewaardeerd wordt om zijn groeikracht en levenslust. Bloeit lang, vanaf begin augustus. Hoogte 140 cm of soms nog wel meer.
€ 3,00

‘Rosenschale‘(2)* is weer een wat lagere, 70 cm, lichtroze van binnen, purperroze aan de buitenkant. Bloeiend vanaf eind augustus. Een mooie ronde bloem. Staat als een huis en heeft een stevige uitstraling.
€ 3,50

‘Splendens‘(1) een fijn plantje, klein van proporties, met donkerroze, iets roodpaars aangelopen enkele, bijna ronde bloemetjes die vlak uitgespreid staan. Moet lang vaststaan. Hoogte 70 cm. Ze is waardevol door haar fijne bouw en rood aandoende bloemen.
€ 3,00

Je zou de indruk kunnen krijgen, dat het veel van hetzelfde is: qua bloemvorm is dat zeker waar, maar in werkelijkheid zijn ze behoorlijk verschillend. Let ook eens op de diverse bloeitijden!
ranunculoides is de Gele Bosanemoon, vroeg in het voorjaar bloeiend met heldergele bloemetjes. Voor een plekje waar de gewone Bosanemoon het ook goed doet, 10 cm hoog, grote matten vormend in de loop der jaren. Heel sterk. Hiervan zijn nogal wat selecties voorhanden: ranunculoides ‘Antiesen’ , ‘Fuchsi’s Traum’, ‘Schwefelfeuer’, ‘Semiplena’ en ‘Vindeboniensis’ en de bekende x lipsiensis. Ze hebben verschillende tinten geel tot licht zwavelgeel, en ze bloeien allemaal in april.Het leukst is om ze in april hier in de bloei uit te zoeken. De bekende - in het bollenvak!- Jānis Rukšāns heeft een aantal selecties gevonden in de buurt van Tsjernobyl, die heel interessante afwijkingen vertonen!nemorosa is de bekende Bosanemoon, meestal wit, maar ook hiervan zijn er heel wat selecties voorradig, zeer variabel qua kleur, en voorradig zullen zijn in het voorjaar van 2012: ‘Abendhimmel’, de witte gevulde met een blauw oog ‘Blue Eyes’, de zacht blauwlila ‘Robinsoniana’, ‘Rotkäppchen’ die naar rood verbloeit,‘Curries Pink’, ‘Wilkes White’ een zeer grootbloemige witte, ‘Pink Carpet’, ‘Thomas’, en ‘Parlez-Vous’ ook zeer groot. Kom ze zelf uitzoeken! Het is een leuke hobby om zoveel mogelijk varianten te verzamelen. Zie verder onder het kopje “Grassen, varens en andere gewassen” voor meer aanbod en gegevens. Laatste nieuws: door de onverwacht strenge winter van eind januari 2011- begin februari 2012 is een groot aantal van deze Anemonen bevroren en zal de eerste 2 jaren niet leverbaar zijn, helaas!!
Overige literatuur:Er is een Duits boek: “Anemonen”, geschreven door Klaus Kaiser, ISBN 3 8001 6570 8. Keuringsrapport in “Gartenpraxis”, 12/2006.

 

ANEMONOPSIS. Tot het mooiste in onze tuin kan de Anemonopsis uit Japan behoren, kan, want zoals we allemaal (horen te ) weten, is het moeilijk om haar te krijgen en vooral om haar te houden, zoals al het mooie op deez‘aard.
 

macrophylla heeft stevige, bijna zwarte “ebbenhouten” stelen, met aan het eind daarvan overhangende schotelvormige bloemen als een Akelei zonder sporen,met was-achtige dikke bloembladen in bleek lavendelblauw, aan de binnenzijde wittig schemerend als een “Maanzieke Anemoon”. Zomerbloeiend, voor een vochtige humeuze, windvrije plek in de schaduw, waar ze zich langzaam zal ontwikkelen tot een grote pol, al zal dat jaren duren; hoewel, iets wat zich langzaam ontwikkelt, houdt vaak de belofte van iets groots in. Zij wordt 60 tot 80 cm hoog en bloeit in de zomer. Een plant van grote klasse dus, waarvoor wij ons tot het uiterste zullen moeten inspannen.
€ 4,50

macrophylla ‘White Swan’ is de al even beroemde, maar nog o zo schaarse effen witte vorm, afkomstig uit Japan. Hij heeft in 2011 gebloeid, zaad gegeven, het zaad is gezaaid en nu maar afwachten! Er is geen enkele kiemgarantie, maar mocht het wel kiemen, dan bieden we in 2013 de eerste -nog kleine- planten aan.€ 10,00 We hebben uit Japan ook zaad gekregen van de nog veel zeldzamere -ja dat kan! gevuldbloemige vorm, A. macrophylla ‘Plena’,en als dat ooit mag kiemen........ In Japan kost een plant 8000 yen, 80 euro, wat zullen we er hier eens voor vragen?
Literatuur: kijk maar weer eens even in het boek van Dan Hinkley, waarin een prachtige foto van de enkelbloemige staat.

 

ANGELICA. Engelwortel. Een van de weinige schermbloemen, die interessant genoeg is om te kweken: de meeste zijn gewoon onkruid van het ergste soort, giftig, woekerend of beide ook nog vaak. En ook in dit geslacht zitten vele waardeloze, met uitzondering van:
 

gigas is een vreemde en nog altijd intrigerende plant, die dieppaarsrode bloemschermen heeft, die voor de bloei omhuld zijn door een opgeblazen, donkerrode stengelomvattende “blaas”, beter kan ik het niet zeggen. Tweejarig, sterft na de bloei af, na hopelijk een heleboel zaden gezet te hebben, maar dat gebeurt lang niet altijd. Hoogte zeer variabel, tot 150 cm hoog heb ik ze wel eens gezien. Wordt bevlogen door allerlei insecten, wespen, wantsen en aasvliegen.
€ 2,50

pubescens verdient ook veel meer aandacht, maar is inderdaad nog steeds moeilijk te krijgen. Een tweejarige met een sterk architectonische verschijning: opgaand en als een kerstboom vertakt met aan het einde van elke zijscheut een plat scherm met witte bloemen. Een sterk grafische vorm, typisch “Japans” van vorm. Tot wel 200 cm hoog, bloeiend in de zomer. Alleen verkrijgbaar als er in het voorafgaande jaar zaad is gezet en dat is niet vanzelfsprekend!
€ 3,00

sylvestris ‘Vicar‘s Mead‘ is er het ene jaar wel, en dan het andere jaarweer niet: in de meeste jaren worden er geen zaden gezet, en dan hebben we dus geen jonge planten het volgende jaar. Het is een heel bijzondere plant met donker bruinrood blad en met roodpaarsige schermen vuilwitte-roze bloemetjes. Het mooist is het jonge blad, dat in het voorjaar als een rood kooltje opgevouwen uit de grond komt. Hoogte 100 cm bij een goed gelukt exemplaar. Geen zaad in 2011, dus ook geen planten in 2012, helaas!
€ 3,00

Literatuur: er is een boekje over Schermbloemen, uitgegeven door The Hardy Plant Society, geheten “Umbellifers”, geschreven door Tim Ingram, ISBN 0-901687-07-3. Een leuk werkje, met vele trivia op het gebied van de Schermbloemen. Redelijk recent ook een mooi en uitgebreid geïllustreerd artikel in “The Plantsman”, 4-2008. Engelwortel, A. archangelica, is een bekende plant uit de kruidentuin, waarvan soms de stelen worden geconfijt, die dan als surrogaat voor sukade gebruikt kunnen worden. Op markten in Frankrijk zie je die gifgroene stelen wel liggen samen met andere geconfijte vruchten in de meest fantastische valse kleuren.

 

ANTHEMIS. Schubkamille. Zonaanbiddende Composieten, die snel groeien en soms ook snel weer verdwijnen, maanden achtereen bloeiend totdat ze er bijna aan bezwijken in de erop volgende winter, zeker als die nat is. Knip ze daarom half september tot zo‘n 15 cm boven de grond af: ze lopen dan weer uit en zullen de winter beter overleven. Geef ze ook weinig mest, dan leven ze ook langer. Gemakkelijk zijn ze ook nog als ze maar volop zon krijgen en de cv. die wij nog kweken is gemakkelijk van kleur, bleekgeel, en dat past eigenlijk overal wel bij.
 

tinctoria ‘Lemon Maid‘ bevalt door haar rijke bloei, compacte groei en lange levensduur, hier staat er een al meer dan 10 jaar op de zelfde plaats. Het blad is strak, niet te overdadig wellustig groen, maar een beetje “karig”, want zo ziet het er uit. De bloemen zijn bleek citroengeel , verbloeiend naar wittig. Hoogte 50 cm, tamelijk breed uitgroeiend.
€ 2,50

 

ANTHRISCUS. Fluitekruid –toch niet Fluitenkruid hopelijk, het Groene Boekje is aan mij niet besteed op dat punt, hoewel de spellingscontrole aangeeft dat het wel degelijk met die extra “n” moet!- is zo‘n grensgeval: moet hij nu in de tuin of in de berm? De groenbladige blijft dus erbuiten, maar de roodbruinbladige mag beslist in de tuin komen, op een voedzame plek in de zon of halfschaduw.
 

sylvestris‘Ravenswing‘ die toch in de eerste plaats een bladplant is, heeft massa‘s diep donker roodbruin blad, waaruit de donkere geribde bloemstelen komen, met daaraan de gewone Fluitekruid bloemen, met rozige omwindselblaadjes. Hij zaait zich meestal goed uit, maar verwijder op tijd de groenbladige zaailingen, die sneller groeien en ook snel zo‘n fijne penwortel maken. Tot 120 cm hoog, bloeiend in het voorjaar.
€ 2,50

 

ARALIA. Duivelswandelstok. In dit geslacht zien we niet alleen maar heesters zoals de hoogst onprettig gestekelde, woekerende Aralia elata, maar ook een aantal weliswaar grote, maar toch elegante vaste planten. Zo groot, dat onze oosterburen ze “ Riesenstauden” noemen. Er zijn behoorlijk wat soorten, ik schat zo‘n 10, maar qua verschijning en gebruik zijn ze niet écht verschillend. Ze geven aan zelfs het kleinste tuintje een weelderig, bijna tropisch tintje: plant er maar eens eentje in een beschutte stadstuin, samen met palmen, bananen en meer van dat grootbladige exotische. Een paar oude stoeltjes er zo half onder verscholen, een klaterend watertje, ik zie het al helemaal voor me.
 

californica wordt wel 250 cm hoog en net zo breed na een paar jaar, een weelderige massa grote geveerde bladeren, en met in de zomer pluimen, die bestaan uit honderden kleine groene bloemetjes, gevolgd door zwarte bessen in het najaar. Al met al lijken de bloemen wel een beetje op die van Klimop, logisch, het is familie. In de “gewone” tuin goed te combineren met andere grote vaste planten als Persicaria polymorpha, grote Miscanthus cv‘s, etc.
€ 6,00

cordata ‘Sun King‘ is een van die verrassingen, die ons vak zo leuk houden! Een bladplant is dit in eerste instantie, met groeniggoudgele -zo u wilt chartreusegroene- bladeren, grote, sterk ingesneden bladeren, maar wel van een formaat dat ook in de kleinere tuin goed toe te passen is. Een stuk kleiner dan A. californica, wordt ongeveer 100 cm hoog en breed. In het licht blijft hij beter op kleur: in de schaduw zullen de bladeren groener worden. Gevonden in een Japans tuincentrum. In 2012 bekroond als de beste nieuwigheid op Bingerden.
€ 5,00

 

ARUNCUS. Geitenbaard. Ik heb een instinctieve afkeer van Astilbe‘s en ook Filipendula‘s mogen mij niet overmatig boeien, maar Aruncus, dat is geen enkel probleem. Ik vind ze, met uitzondering dan van die platgeslagen, miserabele A. aethusifolius, veel sierlijker, met veel mooier blad, en ze doen het veel beterop drogere grond dan die andere twee geslachten. Langlevend en sterk zijn ze ook , dat kun je aan hun ondeelbare wortelstelsel goed zien: ‘Horatio‘is alleen met beitel en hamer te delen. Wij kweken een aantal nieuwe hybriden van Ernst Pagels, met als m.i. de mooiste eerst:
 

‘Horatio‘ is een losgroeiende, maar toch stevige plant, die donker bruinrode bloemstelen heeft, sierlijk overhangend, met daaraan kleine crêmewitte pluimpjes, die er onnavolgbaar gracieus bijhangen, of liever gezegd, aanzitten. Een bijna perfecte plant, die we mogen zien als een superieure vervanger voor zo‘n uitgekauwde Astilbe. Hoogte 130 cm, zomerbloeiend en graag een beetje vocht. De prijs wordt voor een groot deel bepaald door de moeizame vermeerdering.
€ 4,00

Andere, wat kleinere cv‘s van Pagels zijn:

‘Johannifest‘ de tweede qua hoogte, 100 cm hier na enkele jaren vaststaan, wittige aartjes. Na `Horatio`de mooiste.
€ 3,00

‘Ulf’ kwam alweer heel wat jaren geleden tot ons, een geschenk via een omweg van een paar Zweedse collega’s, Ulf en Mona. Een zaailing daarvan hebben we geselecteerd en die is uitgegroeid tot een prachtplant, hier in de tamelijk droge schaduw toch. Hij wordt ongeveer 60 cm hoog en heeft lange, brede pluimen in het crêmewit, waar een beetje groen in zit en dat maakt het allemaal een stuk spannender. Nog even schaars, hopelijk al iets van te leveren in 2012.
€ 6,00

‘Woldemar Meier‘ is een ‘Horatio‘in het klein, 40 cm hoog.
Ze houden wel van een beetje vochtige grond, hoe vochtiger hoe weelderiger ze zullen worden. De verschillen tussen de 2 kleine cv‘s ‘Woldemar Meier;’ en ‘Sommeranfang’ zijn klein. Deze kleine hebben vooral nut als vakvuller, ze maken een tapijt van witte pluimpjes.
€ 3,00

Er zijn in “Gartenpraxis” twee zeer grondige artikelen verschenen over dit geslacht, no. 07/2011 en 08/2011, geschreven door Michael Münch. Duidelijk, met veel foto’s.

 

ASARUM. Mansoor. Laten we het maar houden bij onze gewone Mansoor, A. europaeum, die degelijke, langlevende, mooi glimmend wintergroene voor de diepe schaduw! Alleen als we echte liefhebbers zijn, met een koude bak, een vorstvrije kas of iets anders moois, dán gaan we pas de Chinese soorten proberen, met uitzondering misschien van A. splendens. Die Chinese soorten zijn in het grootste gedeelte van Nederland niet winterhard en ook nog buitengewoon gevoeligvoor slakkenvraat, speciaal in het voorjaar. En dan zwijgen we nog maar over hun groeisnelheid, die is verwaarloosbaar. Mooie, opvallende, vreemde bloemen hebben die Chinezen ook, maar die zie je pas als je het blad opzij gebogen hebt, of erger nog, afgeknipt, en dat was nou net niet de bedoeling. Bouw dus een “alpine house”, houd dat vorstvrij in de winter, maar wel heel goed geventileerd - hoe houd je in Nederland in de winter het vocht buiten?- en verzamel zoveel mogelijk van die Chinese Asarums. Plant ze in een lage stenen pot en zet ze op een verhoogde tafel, zodat je ze van dichtbij kunt bekijken: fantastisch! Variatie in bladtekening, vaak in de vorm van zilveren strepen en banen, allemaal schitterend. Maar niet voor de tuin buiten dus. De meest geziene:
 

europaeum is dus een zeer betrouwbare bodembedekker, met van dat donkergroen glimmende blad. Zoek onder het blad naar een bloemetje, en dan moet je best goed kijken,en ruik: de geur van Klimop. Na een langzame start vormen ze op den duur een gesloten tapijt, ook in diepe schaduw, waar het niet te droog mag worden. Hoogte 15 cm. Meestal wintergroen.
€ 2,50

Literatuur: alweer het boek “The Explorers Garden”van Dan Hinkley.

 

ASTER. Verdere introductie onnodig, lijkt me, overbekend en daarom misschien wel ondergewaardeerd? Zoals de Engelsen dat zo onovertroffen zeggen kunnen: “Familiarity breeds contempt”.Ik zou graag A. frikartii- achtige typen willen zien in andere kleuren, die dus van augustus tot de vorst zouden bloeien, of de kleinbloemige A. ericoides in rood of zo. Maar ik ben bang, dat het geslacht Aster commercieel gezien te klein is om er een grootscheeps veredelingsprogramma op los te laten. De laatste nomenclatuurtechnische exercities zal ik hier achterwege laten.
 

ageratoides ‘Adustum Nanum’ maar of dat de goede naam is: ik heb ook al Kalimeris ‘Nana Blue’ gezien en andere. Dit is een extra laag, rijkbloeiend bodembedekkertje met blauwige bloemen aan nog geen 10 cm hoge stelen. Aan de uitlopers in de pot te zien een krachtige groeier, wij houden hem in de gaten! Planten die al in de pot wild rondslingerende wortelstokken hebben, moet je sowieso wantrouwen. Toch wel leuk! Het blad ziet er gezond uit, het is hard en stevig, een garantie meestal voor weinig meeldauwgevoeligheid.
€ 2,50

commixtus ‘Twilight‘ is een van de beste bodembedekkers voor schaduw, en hij heeft ook nog mooie, helderblauwe bloemen! Gemakkelijk groeiend, voor sommigen misschien iets té gemakkelijk, ook op droge grond. Hoogte 60 cm, nazomer. Misschien heet zij nu Eurybia `Twilight`
€ 2,50

asperulus vormt een uitzondering op de meeste andere Asters: deze houdt niet alleen van schaduw, maar heeft ook nog grote bloemen , die erg opvallen in de schaduw. Deze bloemen zijn dus groot, fijnstralig helderblauwen komen ook op een donkere plek zeer tot hun recht. Hij heeft harig donkergroen blad in rozetten diein de verte wel een beetje op die van een Kaaps Viooltje lijken. Bloeitijd nazomer-herfst, tot 60 cm hoog, langzaam groeiend en beslist geen bodembedekker. Hij schijnt nu A. peduncularis te moeten heten.
€ 3,00

divaricatus kennen de meest van ons wel, dat kleine pretentieloze Astertje, dat het zo goed in de schaduw doet, ook in relatief droge schaduw. De witte bloemetjes verschijnen rijkelijk aan de dunne zwarte steeltjes. Hoogte rond de 40 cm, gemakkelijk. Heel goed voor grotere vakken in de schaduw
€ 2,50

ericoides f. prostratus ‘Snow Flurry‘ is een tegen de grond aangedrukte Aster, die heuvelachtig om zich heen groeit. De gebogen takken zijn bezet met naaldachtig blad en dan komen in de loop van september de duizenden kleine witte bloemetjes, die de hele heuvel overdekken. Hoogte 25 cm, breedte tot 50 cm. Leuk voor vooraan, in de volle zon.
€ 2,50

frikartii ‘Mönch‘ kunnen we niet meer missen, al is hij overbekend, deze vanaf augustus al bloeiende soort met zijn grote lavendelblauwe bloemen. Hoogte 80 cm. Bloeit eindeloos door tot aan de vorst, en weet van geen ophouden. Gewoon vast laten staan, niet mee slepen en al helemaal niet in het najaar scheuren. Een van de ouderplanten, A. thomsonii,is een heel goede aanvulling hierop.
€ 2,50

lateriflorus‘Chloe‘ is een grootbloemige,relatief grootbloemige variant, de bloemen zijn licht rozig wit en hebben een warm roodbruin hartje. Heel bossig groeiend, en tot 140 cm hoog, stevig, met een wollig uiterlijk. Groenbladig. Heeft leuke zaailingen gegeven, we houden ze in de gaten!
€ 2,50

lateriflorus‘Horizontalis‘ maakt elk jaar weer, zonder enig onderhoud, een stevige bol donkergroen blad, dat in de loop van het jaar steeds donkerder wordt tot op het zwarte af. In de nazomer, vanaf september, komen de massa‘s kleine bloemetjes, bleek rozig met een bruinrood hartje. Hoogte 80 cm, voor een plek in de volle zon en verplicht voor iedere tuin.
€ 2,50

lateriflorus ‘Lady in Black’ is de hoogste van de drie, tot 150cm, maar wijkt verder niet af, hetzelfde donkere blad.
€ 2,50

lateriflorus‘Prince‘ moet er ook nog bij, maar voor dit kleintje is altijd plaats: maar 50 cm hoog, met nog donkerder blad, zwart is het natuurlijk niet, maar wel heel donker. De bloemetjes zijn weer identiek aan de 2 voorgaande.
€ 2,50

novae-angliae ‘Marina Wolkonsky’ behoort tot een klasse Asters, die ik vroeger categorisch afwees: te grof, kale stelen in de zomer. Maar de kleur van deze Marina is mooi donkerpaars. Hoogte 120 cm, heel gemakkelijk en sterk. Meeldauw is geen groot probleem. Geef in de zomer genoeg water om het blad goed te houden.
€ 2,50

‘Orpheus’ is heel onbekend, dat zou anders moeten! Hij bloeide hier in 2011 voor het eerst,en meteen zagen we, dat het een heel goede en vooral mooie was: helderblauw, niet al te hoog en best groeiend. Ongeveer 100 cm hoog, gezond. Tot welke soort hij behoort??
€ 3,50

pyrenaeus ‘Lutetia’ , uit Parijs om precies te zijn, gevonden door Cayeux, precies 100 jaar geleden! Hij zit in de A. xfrikartii hoek, misschien heeft hij ook bloed van A. thomsonii, hoe dan ook, het is een krachtig groeiende Aster met een overvloed aan heel bleeklilablauwe bloemen aan lichtelijk overhangende takken. Hoogte rond de 60 cm. Deze viel mij dit jaar op door zijn rijkbloemigheid en grootte van bloem, een perfecte combinatie! Mooi in combinatie ook met Nerines. Zou meer geplant moeten worden, lijdt onder een gebrek aan aandacht waarschijnlijk. Niet in het najaar scheuren!!
€ 2,50

shortii is een typische prairieplant, luchtig vertakt en met dunne steeltjes. Bloemen lichtblauw, niet erg groot, maar groter dan die van A. lateriflorus. Informeel en met een “wild” uiterlijk, tot 80 cm hoog hier. Volle zon, hard en gemakkelijk, niet woekerend.
€ 2,50

‘Speyerer Herbstwoge’ van Andreas Kirschenlohr uit Speyer -in de warmste streek van Duitsland- is een van de mooiere recente selecties: de stengels groeien schuin omhoog tot bijna 2 meter en vandaar hangen de lange zijtakken gracieus af, alles spaarzaam bebladerd en heel sierlijk. Bloemen rozig. Heel opvallend door zijn vorm, moet daarvoor wel een jaar of 2 vaststaan. Een echte aanwinst
€ 3,00

thompsonii heb ik van Hans Kramer gekregen, en net als hij vind ik dit ook een voortreffelijke Aster, met lossige lavendelblauwe bloemen. Hij is als A. frikartii ‘Mönch‘, maar wat forser en ook wat luchtiger, en hopelijk ook langer levend! Hij wordt bij ons 100 cm hoog en bloeit eindeloos vanaf eind augustus. Goede grond, in de zon. En nooit in het najaar scheuren! Of de naam correct is, dat blijft bij Asters altijd een moeilijke zaak. Een andere selectie, in Engeland verkocht onder de naam “Helen Dillon” gaan we verder kweken.
€ 3,00

Literatuur: weinig nieuws helaas, er gebeurt niet zoveel hier. Een goed boek is nog steeds: “The Gardeners Guide to Growing Asters”, geschreven door Paul Picton, ISBN 0-7153-0804-1. Hij weet alles van Asters. Ook nog een relatief up-to-date artikel in “The Garden”, september 2005, geschreven door Graham Rice. Over kleinbloemige cv`s: “Gartenpraxis”, 4-2007.

 

Astrantia. Zeeuwse Knoop. Heel bekend hoor, en terecht natuurlijk: de Zeeuwse Knoop geeft aan elke tuin een “natuurlijke uitstraling”- de Belgen zeggen “natuurlijk uitzicht”- , al had ik me voorgenomen om die woorden nooit meer te gebruiken, maar iedereen weet wel meteen wat ermee bedoeld wordt. Wie weet de aanzet tot een essay over “clichés in de tuinliteratuur”? en over het misbruik van ooit serieus gebruikte woorden als “duurzaam”- de allerergste!