SIERGRASSEN
We leven nu in het tijdperk der siergrassen -they are here to stay- althans dat wordt vaak verteld, en steeds weer valt het dan op, hoe weinig mensen er écht in geïnteresseerd zijn. Dat is m.i ook niet zo moeilijk te verklaren: al die grassen lijken op het eerste gezicht sterk op elkaar, en omdat er nog zo veel slechte en lelijke soorten in omloop zijn, vindt iedereen grassen zo “grassig”, d.w.z. ongeordende, ongeregelde, uit elkaar vallende bossen zonder enige aantrekkingskracht. Ze zijn ook best wel moeilijk uit elkaar te houden, daar moet je je even op toeleggen, en literatuurstudie is dan ook niet overbodig. Gebruik hiervoor b.v. “Prachtig Gras” geschreven door Michael King en Piet Oudolf, ISBN 90 6255 696 5, met veel foto‘s en met veel voor ons relevante informatie. Veel uitgebreider is “The Color Encyclopedia of Ornamental Grasses” van Rick Darke, ISBN 0 88192 464 4, maar minder praktisch en met veel lelijke, onbruikbare en woekerende grassen: goed om te zien, welke soorten we moeten vermijden; er is intussen een nieuwe editie verschenen, met nog meer foto`s. Alleen over prairiegrassen gaan 2 artikelen in “Gartenpraxis”, 1/2007 en 3/2007. Het sortiment is sterk in beweging, en gelukkig geldt dat vooral voor mijn favoriete geslacht op dit moment, de Panicums. De beste tijd om ze in volle glorie te bekijken zijn de nazomer en de herfst, de beste tijd om ze te planten is het voorjaar.

ANDROPOGON. Typische prairiegrassen, voor droge en zonnige plaatsen,strak opgaand uit smalle pollen.
 

scoparius ‘Prairie Blues’ heeft heel smal, draadachtig, grijs blad in dichte pollen, strak en misschien wel een beetje stijf? De hele plant verkleur oranjerood in het najaar. Voor een strak verticaal accent in de prairietuin. Hoogte ongeveer 100 cm.
€ 3,00

 

ANEMANTHELE wordt ook wel als een Stipa gezien:
 

lessoniana syn. Stipa arundinacea, Fazantenstaartgras. Een veld hiervan in de wind is als een golvende zee; in roodbruin, dat wel. Heel fijne blaadjes, steeltjes en pluimpjes, alles aan dit gras is heel fijn. Tot 50 cm hoog, bescherm haar in een koude winter. Zon.
€ 3,00

 

CALAMAGROSTIS. Struisriet. Zou het Nederlandse woord “struis”- stevig, fors- hiervan afgeleid zijn of van Struisvogel? Het is zeker een struis gras, sterk en onverwoestbaar. Er zijn heel wat grove soorten, maar fijner zijn:                                                                                                                                                                        

brachytricha staat bekend als het Diamantgras, dat zo mooi bloeit met grijzigroze, wijd uitstaande pluimen, waaraan na een regenbui de kleine waterdruppeltjes als diamantjes in de zon staan te schitteren. Hoogte 100 cm. Het blad is gewoon groen, in grote, dichtbebladerde pollen. Zon, maar ook sterk. Van een Zweedse collega hebben we een speciale vorm gekregen:
€ 2,50

arundinacea var. brachytricha ‘Mona’ , vroeger hier gekweekt als Calamagrostis sp. coll. Korea, is heel anders, heeft veel breder blad,dat mooi rechtop staat en zij heeft in het najaar rossige pluimen. Het blijft natuurlijk een Calamagrostis, maar zij is wat strakker en steviger dan voorgaande. Hoogte 130 cm. Hopelijk is dit de correcte naam.
€ 3,50

 

DESCHAMPSIA. Smele, wat zou dat Oudhollandse woord toch betekenen? Het gras is een sterk soort, goed voor de schaduw en langlevend. Niet spectaculair, maar nuttig. Een van de toch weinige grassen die goed schaduw verdraagt.

cespitosa ‘Goldschleier‘ is een selectie uit de Ruwe Smele. Dichte pollen stijf, donkergroen dof blad, waaruit in de zomer de goudgele pluimen komen. In de winter groenblijvend. Hoogte in de bloei 100 cm hier.
€ 2,50

 

HAKONECHLOA. Een uit Japan afkomstig gras, met fijn overhangend smal glimmend groen blad. Het vormt –langzaam,dat wel- flinke gesloten pollen, en het woekert absoluut niet. Ook geschikt voor een mooie stenen pot! Voor halfschaduw of zon, de bonte vormen mogen niet in de volle zon staan.                                             

macra is de wilde vorm, met glimmend groen blad dus, dat heel geel verkleurt in het najaar. Hoogte zo‘n 40 cm. Het heeft wel wat weg van een uiterst fijne Bamboe, maar wel met het verschil, dat deze bladverliezend is.
€ 3,00

macra ‘Aureola’ heeft goudgeel blad met een groenig middenstreepje. Opvallend, dat zeker. Hoogte 40 cm, en sterk fonteinvormig overhangend.
€ 3,00

 

IMPERATA. Luistert naar de omineuze naam “Bloedgras”. Afkomstig uit Japan en China, en bij ons goed winterhard. Er wordt eigenlijk maar één vorm van gekweekt:                                                                            

cylindica ‘Red Baron‘ een zich met oppervlakkig gelegen wortelstokken langzaam uitbreidende soort, die opvalt door zijn strak rechtop staande smalle bladeren, die in het begin van het jaar rode uiteinden hebben, maar die in de loop van het seizoen steeds roder worden, totdat ze in de herfst intens bloedrood zijn. Voor vochtige grond in de volle zon, 40 tot 50 cm hoog. Bloeit eigenlijk nooit.
€ 3,00

 

MISCANTHUS. Sierriet. Even leek het, dat de belangstelling hiervoor aan het dalen was, maar er is een revival gaande,en natuurlijk terecht, want juist nu zijn er zulke goede cv‘s op de markt, die elk jaar gegarandeerd bloeien, dat deden die oude niet. We zijn blasé geworden: zo‘n 20 jaar geleden waren er alleen maar grove, niet bloeiende planten leverbaar, en uit die tijd stamt waarschijnlijk ook het woord Olifantengras, dat, geloof ik, alleen geschikt was om als alternatief voor steenkool in elektriciteitscentrales te verstoken. Ernst Pagels in Leer, Noord Duitsland, heeft de veredeling ervan voor zijn rekening genomen, en het resultaat van vele jaren werk is terug te vinden in misschien wel 100 cv‘s, sommige beter dan andere, maar de volgende zijn nog steeds heel goed:                                                                                                        

sinensis ‘Ferner Osten‘ is hier nog steeds de beste middelgrote, die in de bloei ruim 180 cm hoog wordt, en die vanaf begin september bloeit met pluimen, die aanvankelijk roodbruin zijn en die naar grijs verkleuren. Smal blad, dat in de herfst mooi verkleurt. Groeiwijze opgaand.
€ 4,00

sinensis ‘Gewitterwolke‘ met een naam die verwijst naar de grote witte pluimen als een zich ontwikkelend onweder. Recht opgaand, meer dan 200 cm hoog en niet uit elkaar vallend.
€ 5,00

sinensis ‘Malepartus‘ is vernoemd naar het kasteel van Reintje de Vos, Malpertuus, en hij wordt hier het grootste gras, dat wij kennen, behalve Pampasgras natuurlijk, maar die is toch echt te groot maar vooral te massief, overheersend en vooral, ja erg R.V., van de televisie tuinprogramma’s. Deze Miscanthus wordt na 10 jaar vaststaan soms wel 2 meter in doorsnede, houd daar rekening mee! Bloeit rijk in de nazomer met roodbruine pluimen, die bij het uitkomen geribbeld zijn en zo sierlijk overhangen. Hoogte 200 cm, een blikvanger in de tuin. Ook nog mooie herfstkleuren!
€ 4,00

sinensis ‘Purple Fall‘ heeft stengels die in de herfst dieprood verkleuren, en daarna volgen snel
ook de bladeren. Ook de jonge scheuten in het voorjaar zijn dieprood. Hoogte 150 cm.
€ 5,00

sinensis ‘Rotsilber‘ redelijk vroegbloeiend met roodachtig-zilveren pluimen, hoogte 175 cm ongeveer.
€ 4,00

sinensis ‘Zwergelefant‘ is bijzonder om te zien wanneer de bloempluimen zich ontvouwen: aan de stengels ontstaat bij het schutblad een verdikking en hieruit komt een halfronde “slurf” in het bekende bruinrood te voorschijn, en even later ontvouwt die zich tot een pluim. Breedbladig, en lichtgroen van kleur. Hoogte 180 cm.
€ 5,00

nepalensis is waarschijnlijk niet echt goed winterhard, maar het is tegenwoordig zo zacht, dat we
het met een gerust hart kunnen proberen. Deze blinkt uit door zijn heel fijne, kromme bloempluimpjes, als een brede overhangende uitwaaierende kam, die in de winter nog het meest lijken op een bruingeel ringetje. De bloempluimen zijn veel kleiner dan die van de M. sinensis cv‘s. Hoogte 170 cm, het ziet er allemaal heel fijntjes uit. Heeft de laatste 2 winters moeiteloos overleefd buiten op het veld.
€ 4,00

 

MOLINIA. Pijpestrootje. Grote, sterke grassen, met wijd uitwaaierende pollen donkergroen, niet glimmend blad, waaruit in de zomer en daarna de dunne, stevige stelen komen. De bloemen zelf staan in eenzijdig afhangende pluimen en zijn bruinig-zwartig van kleur. Molinia‘s zijn heel transparant, de bloemen nemen weinig plaats in, de pollen blad wél! In het najaar verkleurt alles strogeel. De onderlinge verschillen tussen de cv‘s worden vooral door de groeiwijze bepaald:                                                                                                     

litoralis ‘Transparent‘ en niet ‘Transparant‘, zoals zo vaak gehoord. De beste nog steeds, zijn naam zegt precies hoe hij is: volledig doorzichtig met zijn zo luchtig vertakte pluimen, die bij regen niet uitzakken, zo licht is het allemaal. In het zuiden van Duitsland gevonden door Karl Partsch, voormalig lid van het Europees Parlement(sic!). Hoogte 200 cm. De verschillende andere cv’s zijn niet echt beter, ik kweek ze niet meer.
€ 3,50

 

MUHLENBERGIA. Jammergenoeg nog erg onbekende prairiegrassen uit Amerika, die meer geplant zouden moeten worden. Hun probleem schijnt vooral hun winterhardheid te zijn, op natte grond gaat het meestal mis. Probeer de volgende:                                                                                                                                                

capillaris vormt pollen glimmend groen blad met daarboven in de herfst massa’s verfijnde, delicate zo u wilt, rozerode pluimen. Moet veel zon hebben en een warme droge zomer om optimaal tot bloei te kunnen komen, dus de afgelopen zomer van 2011 was waarschijnlijk niet goed genoeg! Hoogte 60 cm. Hiervan zullen we ook een witbloeiende selectie hebben dit jaar:
€ 3,00

capillaris ‘Alba’ wit bloeiend dus, dezelfde grootte, standplaats en een warme zomer graag.
€ 3,00

rigens “ Deer Grass”, heeft hier al wel gebloeid: fantastische dunne en lange witte pijpenragers,
strak opstaand. Het blad is bescheiden,wat karig, groengrijs en wintergroen. Karig wil hier zeggen, dat er niet zo heel veel bladeren in een rozet zitten. Hoogte in de bloei 150 cm.
€ 3,00

PANICUM. Vingergras, Gierst, maar de soorten die wij hier voor hun sierwaarde kweken hebben geen enkele voedingswaarde. Mooie prairiegrassen uit Amerika zijn het, die zo prachtig combineren met al die hedendaagse planten als Echinacea en Baptisia, maar ook met de “oudjes” als Helenium en Eupatorium. Ze vallen op door hun vaak grijzige blad en opgaande groeiwijze. Inderdaad, mijn lievelingsgrassen!        

virgatum ‘Cloud Nine‘ vormt hoge, maar smalle, aan de bovenkant iets wijkende pollen staalblauw blad, smal en lang, en wel 200 cm hoog. In de nazomer komen dan daarboven de ijl vertakte, wijd uitstaande gelige , heel fijn vertakte pluimen, als muggen er boven zwevend, zoals wel eens gezegd wordt. Een pracht van een gras, de naam zegt het al: “Cloud Nine” is de eerste inhalering van de rook van opium.
€ 3,50

virgatum `Dewey Blue` is ook een hele blauwe, in het wild gevonden door Rick Darke, erkend grassenexpert.
Hoogte tot 120 cm, met een fontein-achtige groeiwijze, met daarboven de bekende wittiggele vertakte aartjes. Zet hem op redelijk arme grond, op vette en natte grond groeit hij te uitbundig en valt dan om.
€ 4,50

virgatum ‘Heavy Metal‘ was de eerste der grijsbladigen, strak en onbuigzaam opgaand tot ongeveer 100 cm. De bloei is onopvallend, in kleine wittige pluimpjes. Een zuiltje van grijsblauw.
€ 2,50

virgatum ‘Kurt Bluemel‘ is een forse grijsbladige, die in het najaar veel rood en paarsrood laat
zien. Een goede verbetering, 120 cm.
€ 4,50

virgatum ‘Northwind‘ weer een nieuwe uit de USA, waar de belangstelling voor prairieplanten groot is, net als hier, lees de artikelen in “Gartenpraxis” maar over dit onderwerp. Opgaand is deze, strak en grijsgroenbladig, in alle opzichten groter en forser dan ‘Heavy Metal‘, maar kleiner dan ‘Cloud Nine‘. Hoogte tot 200 cm, net een rechtop staande bezem.
€ 3,50

virgatum ‘Red Metal‘ is een eigen selectie uit ‘Heavy Metal‘, waarvan de grijze bladeren rood aangelopen zijn. De groeiwijze is ook wat losser. Hoogte 120 cm. Niet overvloedig leverbaar!
€ 4,00

virgatum ‘Shenandoah‘ de mooiste, sierlijkste en ook toch zo stevige Panicum, met smal groen blad, dat altijd rood accenten er in heeft, en waarvan het blad in de herfst verder rood verkleurt. Prachtig sierlijk en elegant, eerst strak opgaand en dan aan de kop luchtigjes uitwaaierend. De mooiste, matig groeiende soort, die bij ons ongeveer 120 cm hoog wordt. Er zijn verschillende klonen in de handel onder deze naam; wij kweken de goed groeiende, die niet zo vroeg rood verkleurt als de andere, trage maar al vroeg verkleurende.
€ 3,50

PENNISETUM. Lampepoetsersgras. Warmteminnende zonaanbidders met onmiskenbaar gevormde aren in de vorm van...ja, inderdaad. Lang niet alle soorten willen in ons klimaat bloeien, en dat kan tot teleurstellingen leiden! Kijk voor het kopen eerst even in de boeken of de betreffende cv. niet alleen in Florida o.i.d. wil bloeien, maar ook hier. P. alopecuroides ‘Moudry‘ wilde dat dus bij ons niet doen.
 

alopecuroides ‘Cassian’s Choice’ syn. ‘Cassian’ is vernoemd naar Cassian Schmidt, leider van de wereldberoemde prairietuin de Hermannshof in Weinheim, leidend in het onderzoek naar en gebruik van prairieplanten in Europa. Dit is een prachtige Lampenpoetser met zilvergrijze borstels in het najaar, boven geel verkleurend blad. Hoogte 110 cm, en betrouwbaar bloeiend.

€ 3,50

alopecuroides ‘Little Bunny’ hoe knuffelbaar dit kleine konijntje is moet u zelf maar bepalen! Het is echt een kleintje, maximaal 40 cm hoog, en hier altijd bloeiend.
€ 2,50

alopecuroides ‘Magic’ wordt ongeveer 80 cm hoog en valt op door zijn bruine borstelaren met een
witte punt.
€ 3,00

macrourum uit de hoger gelegen gebieden van Zuid Afrika en daarom bepaald niet helemaal winterhard, is een van onze mooiste grassen, met heel lange, kaarsrechte bloemstelen, die aan het eind een witte “pijpenrager” hebben. Langbloeiend vanaf de zomer, en meer dan 200 cm hoog. Volle zon, beschut, en bij strenge vorst goed dekken.
€ 3,00

orientale ‘Karley Rose‘ is ook niet helemaal hard, maar dat gaat de laatste jaren wel weer goed.
Overhangende zachtroze pluimen, uit een grote pol groen blad. Voor een zo warm en beschut mogelijke plaats, in de volle zon. Hoogte 80 cm, zomer en nazomer bloeiend.
€ 3,00

orientale ‘Tall Tails‘ is een verrassend mooi gras, sterk opgaand met smalle, lange pluizig witte
aren, die een beetje overhangen; precies in de goede iets gebogen stand! Ook mooi in grote groepen, een aan te raden nieuw soort. Hoogte in de bloei 180 cm. Ook deze beschut zetten. Dit soort is mij in de loop van de afgelopen jaren steeds beter gaan bevallen, door zijn opgaande maar ook zo sierlijke vorm, en door zijn eindeloze bloei!
€ 3,50
 

SORGHASTRUM. Goudbaardgras. Ook weer zo‘n Noord Amerikaans gras uit de “Tallgrass Prairie”, waar zoveel interessante planten groeien. Heel waardevol is:                                                                                         

nutans ‘Sioux Blue‘ heeft losse pollen blauwgrijsgroen blad, waaruit de lange rechte stelen komen, die aan het eind pluimen in roodbruin hebben, met zeer opvallende goudgele meeldraden, als die dingen bij grassen tenminste zo genoemd mogen worden. Kweek hem zo arm en karig mogelijk op een warme en droge plaats in de volle zon; bij een rijker dieet valt alles uit elkaar. Hoogte 160 cm.
€ 3,50

SPOROBOLUS. “Dropseed”. Tot september 2005 was dit, S. heterolepis, een totaal onbekend gras voor mij, en toen zag ik het voor het eerst grootschalig toegepast in de tuin van Piet Oudolf, en niet te vergeten, ik rook ze al van verre! Een heerlijke zoetige maar niet zoetsappige geur, die vergeleken wordt met gekneusd korianderblad, of met “slightly burnt buttered popcorn”. Ik vind het een heerlijke geur, anderen verafschuwen het. De nu volgende soorten zijn Amerikaanse prairiegrassen.                                                                          

airoides “Alkali Dropseed”, is een flinke losse pol, met tot 150 cm lange bloemstelen. De bloemen in fijne pluimen zijn rozig en bloeien grijzig uit. Grijsgroen blad, dat in de herfst geel verkleurt. Een misschien vage beschrijving, die op bijna elk ander gras zou kunnen slaan, maar grassen moet je zien, daar moet je niet teveel over schrijven. Het is een forse versie van de volgende, die meer toegepast wordt, al is dat zeer relatief:
€ 2,50

heterolepis “Prairie Dropseed”, is een typisch prairiegras met héél smal, bijna draadvormig groen blad, groeiend in zeer dichte pollen die niet veel hoger dan 35 cm worden. Daaruit komen in de nazomer heel dunne, maar ook heel stevige bloemsteeltjes met aan het eind een pluimpje in rozig-grijzig- bruinig, zo‘n 50 tot 60 cm lang. Langzaam groeiend en heel goed tegen droogte bestand, maar het wachten zeker waard. Volle zon, goede grond. De geur is van verre te ruiken. Wij zaaien een tamelijk vroegbloeiende selectie, ‘Wisconsin Strain’. Een nederig gras, dat door zijn geur
opvalt.
€ 3,00

wrightii “Giant Sacaton Dropseed”, wordt veel hoger, tot 180 cm, groenbladig en elegant.
€ 3,00

STIPA. Vedergras. Steppegrassen uit droge streken, die ook bij ons graag droog en zonnig willen staan, en die vooral in de winter slecht tegen te veel regen kunnen. De grond moet dus droog zijn,
maar dat wil niet zeggen, dat hij ook slecht en arm moet zijn! Integendeel, een beetje klei wordt op prijs gesteld, als het maar goed afwatert. Ze zijn gemakkelijk te herkennen aan hun bloeiwijzen met die lange uitstekende kafnaalden – zo heten die dus- en na de bloei aan hun lange zaden, die voorzien zijn van een klein venijnig weerhaakje. Ze vormen van die strakke, “magere” pollen, sterk puntig en een beetje afwerend in hun blad. De nomenclatuur is niet eenvoudig, er zijn vele synoniemen. arundinacea zie Anemanthele lessoniana.                                                                                                                                                         

calamagrostis (syn. Achnatherum calamagrostis) groeit uit tot een breed uithangende pol dun blad, en op klei wordt die dan zo groot, dat hij op de grond komt te hangen en vies wordt: arme grond dus, en in de volle zon, op dieet. De bloemen zijn zilverige pluimen, die zo mooi schuin uit de pol blad afhangen. Hoogte 60 cm.
€ 2,50

gigantea is als een grote pol Haver, met donker grijsgroen hard blad, en daaruit komen dan in de
zomer de eindeloos lang lijkende stelen met aan het eind daarvan losse, goudkleurige pluimen. Iets overhangend, sierlijk als geen ander! Hoogte 200 cm in de bloei, zon, en als uitmuntende solitair te gebruiken in een lage beplanting. Wil nog wel eens zomaar wegblijven na de winter, jammer! Mijn ervaring is, dat hij graag een warme muur in de rug wil hebben. € 3,50 tirsa heeft extreem dunne blaadjes, werkelijk naaldvormig en helder groen. Aan het eind daarvan komen de flossige pluimpjes, meer een verdikking met wat uithangend flos a.h.w. Stipa tenuissima heeft daar ook wel iets van weg.
€ 3,00

VARENS. Ik geef het toe, ik ben een heel klein beetje bekeerd: vroeger vond ik alle varens een grote groene brij, maar eerlijk is eerlijk, het is een genuanceerde groene brij. We beginnen dus met een paar soorten, sterk en gemakkelijk:                                                                                                                                                         

Blechnum penna-marina kruipt onvermoeibaar over de grond verder met zich telkens weer vertakkende wortelstokjes. Een prima wintergroene bodembedekker voor een niet te grote plek. Hoogte 10 cm.
€ 3,00

Dryopteris erythrosora loopt zo mooi oranje-bruinrood uit in het voorjaar, en ook in de zomer zijn de nieuwe bladeren die constant gevormd worden mooi van kleur. Ook nog een goede herfstkleur. En dan nog te bedenken dat hij wintergroen is. Sterk en niet veeleisend. Hoogte 50 cm.
€ 2,50

Dryopteris wallichiana is een ook mooie varen, daar is iedereen het wel over eens. Half
wintergroen en een beetje vorstgevoelig, maar als hij eenmaal is uitgegroeid, dan maakt dat alles goed. Smal vaasvormig, strak gerangschikte blaadjes aan zwarte stelen. Hoogte uiteindelijk 80 cm tot een meter.
€ 3,00

OVERIGE GEWASSEN.

In deze rubriek komen alle bijkomende gewassen, meestal uitvloeisels van een van mijn hobby’s, zoals bepaalde bijzondere heesters/bomen, bol- en knolgewassen, curiositeiten, onverkoopbare
niche producten, en planten waarvan maar heel weinig exemplaren leverbaar zijn. Enkele voorbeelden:

ANEMONE nemorosa en A. ranunculoides in heel veel vormen en selecties, zie de hoofdlijst vaste planten. In deze rubriek komen t.z.t. wel wat soorten bovendrijven, die wat minder bekend zijn. We hebben wat vreemde A.ranunculoides selecties uit Litouwen besteld, gele gevulde, héél mooi en héél erg duur nog. En ook héél lang nog niet leverbaar! Al wat langer kweken we A. flaccida, een uit Japan afkomstige Bosanemoon met witte bloemen boven donkergroen blad, dat in het vroege voorjaar donkerbruin getekend is. Vroegbloeiend, in de loop van de voorzomer weer afstervend. Sterk en weinig eisen stellend. Vanaf
€ 2,50

CYCLAMEN. Tuincyclaam. Onweerstaanbare kleintjes, subtiele plantjes voor heel mooie plekjes in de tuin: waar, daar kom ik nog op terug. Ze hebben mooi blad en prachtige bloemetjes tijdens nou juist de donkere dagen van het jaar, tussen oktober en maart. Het zijn knolgewassen uit Zuid Europa en Klein Azië, en nu we dat weten, kunnen we ze ook op de juiste plaats zetten: zoek een in het oog vallend stukje tuin, waar in de wintermaanden volop zon komt; vaak is dat aan de voet van een bladverliezende boom of een grote struik, waar in de winter de zon ongehinderd komt en waar het in de zomer beschaduwd mag zijn. In de zomer zijn de Cyclamen in rust en bladloos. Voor gewoon tuingebruik zijn er twee soorten van belang: de in het najaar bloeiende C. hederifolium en de de in de nawinter bloeiende C. coum: deze laatste is iets moeilijker en ook iets minder winterhard dan C. hederifolium. Meng wat kalk door de grond, en ook wat humus; aan de voet van een boom of struik is de grond nogal vaak armelijk. Het sortiment is aangepast aan de hedendaagse ontwikkelingen:
 

coum is een variabel soort uit Noord Turkije, langs de Zwarte Zee, die in de nawinter bloeit, zo ongeveer vanaf eind februari, maar als de winter zacht is, ook eerder. Haar blaadjes zijn bijna rond, vaak effen groen, maar in de betere vormen getekend met zilvergrijs, of soms helemaal zilvergrijs, ook wel grijs met een groene rand: bijna geen enkele plant ziet er identiek uit. Heel erg mooi zijn de vormen met een groene vlek in het midden in de vorm van een Esdoornblad, omgeven door een zilvergrijze band. De bloemetjes zijn aan de kleine kant en kunnen in kleur variëren van karmijnrood tot wit. Hiervan hebben we een aantal selecties, met speciaal nog intensiever getekend blad, met extra donkerrode bloemen etc. U kunt die hier in de bloei uitkiezen.Prijzen vanaf
€ 2,50
 

hederifolium ‘Perlenteppich‘ bloeit in de nazomer, meestal zo rond half september begint de bloei. Het blad is veel spitser dan dat van C. coum, groter en heel anders getekend in groen met wit, geaderd en gemarmerd, en veel bepalender voor het uiterlijk van de plant. De bloemen zijn wit, smetteloos, en –voor een Cyclaam- groot.
€ 2,50

hederifolium ‘Rosenteppich‘ idem in lichtroze. Deze en voorgaande zijn sterk groeiende, goed winterharde selecties uit de voormalige DDR, waar toch nog iets goeds vandaan is gekomen, een zeldzaamheid mag ik wel zeggen.
€ 2,50

hederifolium “Silver Leaved” is een verzamelnaam voor de selecties met grijs of gedeeltelijk grijs blad. Voor het uitzoeken!
€ 3,00

DAHLIA. Even leek het er op, dat Dahlia‘s na een opleving van een jaar of 10 weer terug zouden zakken naar hun status van volkstuin- c.q. boerenplant: iedereen had zich met zoveel enthousiasme op dit geslacht gestort, dat het alweer snel een beetje gewoontjes werd om Dahlia‘s leuk te vinden, zo gaat dat, “Der Niedergang des Kulturgutes”, een onnavolgbare uitdrukking hiervoor. Allemaal onzin natuurlijk, doe wat je leuk vindt!
Dahlia‘s zijn hier een bijgoed, een aanvulling, en we hebben er nooit heel veel van, qua sortiment dus. Wilt u er meer van zien, ga dan in september, de beste maand daarvoor, naar de showtuin van het CNB, aan de Heereweg in Lisse waar heel veel Dahlia‘s te zien zijn. Ook heeft de RHS in Wisley een doorlopende trial met veel nieuwe, voornamelijk Engelse, soorten.
De nieuwe kleinbloemige cv‘s kunnen we goed met enige voorzichtigheid zeker wel in de border gebruiken, de grootbloemige liever in de moestuin of in een snijbloemenhoek. Of natuurlijk in een speciaal vak met andere felgekleurde eenjarigen, Palmen, Bananen, Begonia luxurians, Hemerocallis in kleuren die je anders nooit zou aanschaffen, zó fel, zomerbloeiende bolgewassen als Crocosmia‘s, etc. Dit is de grote mode in Engeland en dat zal zeker overwaaien naar hier. Leuk! Ons aanbod voor de komende 2 jaren, maar er zal nog wel wat bijkomen:

‘Bishop of Llandaff‘ is wereldberoemd! Donkerbruin blad en enkele, fel roodoranje bloemen. Een oud ras, dat nog steeds niet echt verbeterd is, al komen er steeds meer donkerbladige bij met soms de meest afschuwelijke bloemkleuren als lichtlila. Hoogte rond de 100 cm. Hiermee is het allemaal begonnen. € 3,00
‘David Howard‘ is een zgn. decoratieve Dahlia, donkerbladig, met sinaasappel oranje, gevulde bloemen, die zo‘n 10 cm in doorsnede zijn. Bestaat alweer wat langer, maar blijft mooi.
€ 3,00

‘Karma Choc‘ was hier de sensatie van 2007 en 2008! We horen allemaal over donkerrode,
zwartrode etc. Dahlia‘s, en dan valt het soms toch weer behoorlijk tegen als ze bloeien. Zo niet deze dus: echt diep fluwelig zwartrood in een nog niet eerder geziene donkerheid. Een decoratieve, dus iets gevuld, de bloemen tot 15 cm in doorsnede. Bronskleurig donkerbruin blad. Wat mij betreft de beste nieuwe dahlia!
€ 3,50

Ook heel goed om van te snijden.

Literatuur: in de bijzonder goede reeks “The Gardeners Guide to Growing...” is ook een deel over Dahlia‘s, geschreven door Gareth Rowlands, ISBN 0-7153-0858-0, hoog niveau, uitstekende foto‘s. Met heel veel afbeeldingen is “Dahlias, A Colour Guide”, door Ted Collins, ISBN 1-86126-582-4, met ook helaas veel stuitend lelijke. Toch zou ik graag willen kweken de nieuwe ‘Twyning‘s Chocolate‘, en‘Twynings Smartie‘,maar die zijn er nog niet of nauwelijks. Buiten de literatuur zijn er heel veel websites waarop iets over Dahlia‘s te vinden is, zoals de bijna volledige www. dahlie.net

 

ERANTHIS. Winteraconiet. Een mens kan vreemde hobbies hebben: Sneeuwklokjes laat ik helemaal aan me voorbijgaan, en zeker die belachelijke Galanthofilie, maar die onaanzienlijke Winteraconietjes boeien mij zeer, zou ik een Eranthomaan kunnen zijn? Er zijn, buiten een paar zeer zeldzame en dure witbloeiende uit het Verre Oosten, eigenlijk maar 2 soorten: E. hyemalis en E. cilicica. Van E. hyemalis verzamel ik een aantal cv’s, die in de loop van de komende jaren leverbaar zullen zijn, zoals ‘Grünling’, ‘Schwefelglanz’, ‘Schlyters Orange’, ‘Winterzauber’ en de gevuldbloemige ‘Flore Pleno’. Net als bij Sneeuwklokjes worden ze per stuk verkocht, maar dan wel een stuk goedkoper!
 

GLADIOLUS. Nauwelijks voorstelbaar, dat ik ooit nog eens Gladiolen zou gaan kweken, maar na een laat bezoek aan Engeland ben ik gezwicht voor:
 

‘Ruby‘ wat een kleur! Diep verzadigd robijnrood, fluwelig en subtiel. Denk dan niet meteen aan zo‘n grootbloemige “De dood of de Gladiolen” type, maar aan iets veel fijners, tamelijk kleinbloemig en zo. De bloemen gaan ook niet helemaal open, maar blijven een beetje ingerold, aan de punten uitstralend. Ook het blad is veel fijner en smaller. Gladiolen zijn niet winterhard, hoor je altijd zeggen, maar deze 'Ruby' staat nu al meer dan 5 jaar buiten, en overleeft alle winters, incl. die van 2011-2012!                                                                  € 3,00

papilio heeft een buitengewoon vreemde, mogen wij zeggen trieste, uitstraling: grijzigblauwpaars met wit. De
bloemen zijn dik buisvormig en zitten eenzijdig aan dunne stelen, zo`n 70 cm hoog. Plant ze zo maar ergens tussen, in ons huidige klimaat kun je ze in de winter rustig laten zitten (in Engeland vinden ze dit in het zuiden een onkruid!). Breidt zich ook hier door ondergrondse uitlopers - stolonen heten die dingen officieel- sterk uit, maar wordt niet lastig.
€ 2,50

x gandavensis ‘Boone’ kent ook bijna niemand; jammer, want hij heeft kleine bloemen in een abrikooskleurige tint. Heel sierlijk en tot dusver hier ook winterhard. Hoogte 60 cm. Bloemgrootte ongeveer 6 cm. € 3,50

De belangstelling voor Gladiolen is weer groeiende, ik kan een ieder aanraden om in augustus de “Boschhoeve” in Wolfheze de Gladiolendagen te bezoeken, waar Mevr. Challa, veredelaarster van Gladiolen en Crocosmia, grote aantallen heeft uitgeplant. Daartussen mag je vrij mag rondlopen en het het allerlaatste op het gebied van nieuwe cv’s is daar te zien, en het zijn niet alleen maar van die reuzen!

HEDYCHIUM. Een soort Gember, bij het doorsnijden van de wortelstokken ruik je het meteen. Het zijn tropische gewassen, die het in Nederland in de zomer buiten heel goed doen, en die hier in de zomer en nazomer bloeien. De bloemen staan in aren en hebben van die exotische kleuren. Dus ze houden van zon, warmte en veel lauw water met af en toe een slokje vloeibare mest. Begin november beginnen ze af te sterven en dan moeten we ze vorstvrij en droog binnen zetten. Eind april- begin mei komt er weer leven in en met een beetje bodemwarmte en verse grond help je ze een beetje op gang. Het sortiment is sterk in beweging, er komen steeds meer nieuwe bij, maar de belangstelling blijft ver achter bij het aanbod, dus de komende jaren houden we het heel bescheiden met het sortiment! In ieder geval hebben we:
 

‘Tara‘ is een hele grote met levendig oranje bloemen in lange en vooral dikke aren. Welriekend en waarschijnlijk redelijk hard, al moeten we bij Hedychiums altijd goed opletten daarmee! Tot 2m hoog. Vermeerdert langzaam.
€ 6,00

Let wel dus: Hedychiums zijn niet betrouwbaar winterhard en moeten vorstvrij en droog in hun pot overwinterd worden, net als Canna‘s. Verder zijn ze gemakkelijk: na half mei naar buiten, in de zomer veel (lauw) water en geregeld wat bijmesten. Veel zon en warmte graag. Begin november weer vorstvrij binnen.
Literatuur: er is een prachtig boek in 2005 verschenen over Hedychiums en verwante geslachten, waarvan we Roscoea waarschijnlijk het beste kennen: “Hardy Gingers”, geschreven door T.M.E. Branney, verschenen bij Timber Press, ISBN 0 88192 677 9. Veel foto’s, veel informatie over nieuwe soorten en cv‘s. Aan te raden!
 

PLEIONE. Aardorchideeën. Hiermee begeven we ons op zeer glad ijs, ik weet het, maar als je eenmaal gezien hebt hoe gemakkelijk ze groeien in de Hortus van Utrecht, in een noordwaarts gerichte muurtje van turven, dan wil je ze zelf ook proberen. Bescherm de knollen in de winter bij strenge vorst, of kweek ze in potten, in de winter vorstvrij en droog. Ze doen het hier heel goed in een 50/50 mengsel van verteerd beukenblad en goede potgrond. Maar hoe kom je nu aan dat beukenblad? Wij vonden onder onze beukenhaag, waar nooit geharkt wordt, een wel 10 cm dikke laag daarvan. Geef ze in de zomer gerust een keer een flinke gift vloeibare mest, orchideeën houden helemaal niet van armoe, deze zeker niet. Plant de knollen -pseudobulben- heel ondiep, zodat ze minstens voor 1/3 boven de grond uitsteken; dat valt niet altijd mee, ze hebben de neiging om los te
blijven liggen als je ze niet een beetje stevig rondom aandrukt.

formosana is dat leuke kleine roze orchideetje, met een gelige onderlip. Moeilijk zijn ze om exact te beschrijven, maar onmiskenbaar als je er een foto van ziet. Hoogte 15 cm in de bloei. Pleiones vanaf
€ 3,00

formosana ‘Alba’ idem in smetteloos wit, prachtig! forrestii is de zeldzame gele met een rood gespikkelde onderlip. Kijk op het internet om te zien hoe ze allemaal zijn. Ik hoop in de komende jaren het sortiment wat verder uit te breiden, als u belangstelling toont!
Ranunculus ficaria , Speenkruid, in ontelbaar veel vormen, etc. Op dit moment kan ik nog niet zeggen welke er zullen zijn, behalve R. ficaria var. ficariiformis, het Reuzen Speenkruid, in alle delen zeker 3 maal zo groot als de normale. Gevonden op de composthoop hier, maar hoe het daar terechtgekomen is?? Tot 30 cm hoog, bladeren groot, groen en glimmend, evenals de 3 cm grote gulzig glimmende bloemen! Woekert absoluut niet! Vanaf
€ 2,50